Nhiều công trình cấp nước bị bỏ hoang

QĐND - Lần đầu tiên tỉnh Đắc Lắc thực hiện tổng khảo sát, điều tra thực trạng khai thác các công trình cấp nước tập trung (CTCNTT) trên địa bàn. Kết quả cho thấy có tới 60% công trình đang bị bỏ hoang hoặc hoạt động kém hiệu quả.

Cụ thể, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Đắc Lắc đã khảo sát 82 công trình quy mô lớn và vừa trên địa bàn và phát hiện chỉ có 16 công trình tốt, 17 công trình trung bình, 49 công trình còn lại đều trong tình trạng bị bỏ hoang hoặc hoạt động kém hiệu quả. Những công trình đang bị bỏ hoang là: Buôn Tul (huyện Buôn Đôn), Cư Kbang (Ea Súp), Buôn Trấp (huyện Krông Năng), Đray Linh (TP Buôn Ma Thuột)… Đặc biệt, cụm 5 CTCNTT, gồm: Ea Tul (huyện Cư M’gar), Ea Rốk (huyện Ea Súp), Ea M’lay (huyện MĐrắc), Ea Tóh (huyện Krông Năng), Cư Kty (huyện Krông Bông) được xây dựng từ năm 2008 đến nay, với vốn đầu tư từ dăm bảy tỷ đồng đến hàng chục tỷ đồng hiện trong tình trạng không hoạt động hoặc bị bỏ hoang.

Công trình cấp nước sinh hoạt ở xã Phú Lộc, huyện Krông Năng bị bỏ hoang.

Nguyên nhân được xác định như sau: Công trình bị bỏ hoang, hoạt động kém hiệu quả là do lâu nay không có ai quản lý, vận hành. Các công trình giao cho chính quyền xã thường do một phó chủ tịch UBND xã phụ trách kiêm nhiệm, vị phó chủ tịch này sau đó sẽ giao công trình cho một số cộng tác viên. Kết quả 35 công trình giao chính quyền xã quản lý, vận hành thì có tới 31 công trình hoạt động rất yếu, chỉ có 4 công trình xếp loại trung bình, không có công trình nào được xếp loại tốt. Bên cạnh đó, 32 công trình do các HTX, hội dùng nước quản lý cũng có đến 18 công trình bị bỏ hoang hoặc hoạt động cực kỳ yếu kém, số còn lại đang hoạt động cầm chừng. Một số công trình do cấp xã và thôn, buôn quản lý, dù theo báo cáo là vẫn đang có nước, nhưng do nước đầu nguồn ô nhiễm, các bể lắng, thiết bị lọc… lâu ngày không được làm vệ sinh, xả thải, xả cặn.

 Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam, phụ trách nhóm điều tra khảo sát cho biết: Một kết quả rất bất ngờ khi thực hiện khảo sát tại 15 công trình cấp nước tập trung  do Trung tâm Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn (TTNSH&VSMTNT) tỉnh Đắc Lắc quản lý, có tới 14 công trình xếp loại tốt, chỉ 1 công trình xếp loại trung bình. Điều này cho thấy, “căn bệnh” của các CTCNTT bị bỏ hoang hoặc hoạt động yếu kém không phải là không có “thuốc chữa”.

Ông Phạm Phú Bổn, Giám đốc TTNSH&VSMTNT tỉnh Đắc Lắc tâm sự: Không phải trung tâm có bí quyết gì ghê gớm trong công tác quản lý, vận hành các CTCNTT, mà đó chỉ là kết quả của việc thực hiện một cách bài bản. Trung tâm cũng lấy người tại địa phương để quản lý, vận hành công trình. Sau khi ký hợp đồng làm việc, những người này được đào tạo về chuyên môn, sau đó cứ 2 năm sẽ được thi nâng ngạch một lần, theo tiêu chuẩn của công nhân kỹ thuật. Các quyền lợi khác như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế... được bảo đảm. Nhờ đó họ yên tâm làm việc và làm việc với trách nhiệm cao nhất. Bên cạnh đó, các phòng kỹ thuật, dịch vụ, tuyên truyền... luôn thực hiện rất tốt nhiệm vụ chuyên môn. Tất cả những hư hỏng, sự cố được khắc phục kịp thời. Thời gian tới, Trung tâm sẽ tổ chức bộ phận chuyên trách xét nghiệm để bảo đảm về chất lượng nước cho các công trình. Quyền lợi người dùng nước được bảo đảm khiến họ tin tưởng về chất lượng nước và muốn sử dụng lâu dài.

Trên cơ sở kết quả điều tra khảo sát, các nhà khoa học đề xuất giải pháp khắc phục như sau: Thứ nhất, cần  xác định các đơn vị có đủ năng lực quản lý, vận hành (ở đây là TTNSH&VSMTNT tỉnh Đắc Lắc) để chuyển giao CTCNTT cho đơn vị này quản lý khai thác. Thứ hai, có một lộ trình phù hợp (ít nhất là 2 năm) để khắc phục những công trình hư hỏng và đưa các công trình vốn bị bỏ hoang vào hoạt động trở lại. Thứ ba, hạn chế tới mức thấp nhất việc đầu tư mới và tập trung kinh phí cho việc sửa chữa các công trình cũ bị hư hỏng.

Bài và ảnh: Việt Dũng-Bình Định